Fibromyalgie en eten

Ik zit (ook) op Pinterest en daar zie ik regelmatig teksten voorbij komen als: "Wat (niet) te eten met fibromyalgie" Hoe interessant het ook klinkt, ik ben wat sceptisch.

Al op mijn 16e kreeg ik van de huisarts te horen dat ik een 'spastische dikke darm' had. Vrij vertaalt: "je hebt pijn, we weten niet waarom, en je zult ermee moeten leren leven" Nog steeds herkenbaar, kun je wel zeggen. Inmiddels, 30 jaar later, heb ik al diverse onderzoeken gehad, want de pijn bleef en werd af en toe ondraaglijk. Het goede nieuws: Ik heb geen galstenen of nare ontstekingen, de blinde darm zag er gewoon gezond uit en bij de baarmoeder kon men ook geen ongeregeldheden ontdekken. Nadeel: de pijn bleef opspelen en geen idee waarom. PDS of prikkelbare darm syndroom noemen ze dat nu.

Vorig jaar kwam ik bij toeval op internet in aanraking met het FODMAP-dieet. 
Iedereen die wat heeft gelezen over gezond eten weet van glutenallergie en lactose-intolerantie, die buikklachten kunnen veroorzaken. In Australië kwam men erachter dat meer moleculen in het voedsel hier verantwoordelijk voor kunnen zijn. Op de site van het Martiniziekenhuis legt men uit dat darmbacteriën deze moleculen fermenteren, waardoor er gasvorming kan ontstaan, je last kunt krijgen van diarree of juist verstopping. Het is niet bekend waarom de ene persoon hier last van krijgt en een volgende niet.

Deze FODMAPs komen in allerlei (gezonde!) etenswaren voor: granen, groentes, fruit, zuivel en bonen. Wanneer je aan het dieet begint, krijg je een lange lijst, waarin de meest voorkomende producten zijn onverdeeld in een groene, oranje en rode lijst. Logischerwijs: van de rode producten moet je zo min mogelijk binnenkrijgen, van de groene mag je eten wat je wilt.

Snert is dus ook geen goed idee... maar wel lekker

Op de rode lijst staan onder andere uien, knoflook, champignons, appels, tarwe (niet alleen glutenvrij, tarwe in het algemeen), spelt, alle bonen, melk. Dit zijn zo de ingrediënten, die mij het eerst opvielen. Ingrediënten die ik elke dag at. Na een gesprek met mijn huisarts maakte ik een afspraak bij een diëtiste. Als vegetariër wilde ik niet zomaar in het wilde weg gaan schrappen.

Mede door alle verhalen, die over voeding de ronde doen, had ik hoge verwachtingen. Ik hoopte niet alleen van mijn buikpijn verlost te worden, maar misschien werd zelfs de eczeem minder of nam de vermoeidheid wat af. Alleen daarvoor zou ik zo'n dieet al aangaan! Dus at ik 6 weken lang FODMAP-arm. In het begin een hele klus, maar na een paar weken was ik er eigenlijk wel aan gewend. Gelukkig is er tegenwoordig al veel dieetvoer te krijgen, maar vegetariër kon ik niet echt meer blijven, zo zonder bonen en granen. Af en toe at ik een stukje vlees.

Het dieet werd een voedingsontdekkingsreis. Nu ik veel van mijn dagelijkse gewoonte-etenswaren niet meer kon gebruiken, moest ik op zoek naar de voor mij meer ongewone smaakmakers. Zo gebruikte ik, naast selderijknol, ineens paksoi in de sauzen. Helaas bleek ik daar wel op te reageren, het stond onterecht in de 'veilige' lijst.  Dus het dieet hielp! Andere groente, die ik ontdekte, was pompoen en pastinaak. Met boekweit maakte ik blackberry-muffins en koekjes die, na toevoeging van wat haver, in de tweede lichting een stuk beter smaakten. Hoewel de invloed op mijn darmen goed was, merkte ik geen verschil met mijn vermoeidheid, gewrichtspijn of eczeem. Dat bleef allemaal onveranderd aanwezig.

Om een lang verhaal wat in te korten: Ik bleek dus te reageren op bepaalde moleculen uit bijvoorbeeld uien en appels (die gewoon in 3 FODMAP-groepen vallen), tarwe en bonen, maar niet in die mate dat ik hier helemaal mee moet stoppen. Ik moet oppassen met 'stapelen', wat inhoud dat ik best gewoon brood kan eten, maar dat ik dat niet elke dag kan combineren met appels en uien. Nu ik dat weet, kan ik mijn buikpijn redelijk onder controle houden en als het opspeelt, ga ik gewoon helemaal weer een weekje fodmapvrij. Met appels ben ik gestopt, want daar reageer ik heel snel op. Zo krijg ik gelijk wat variatie in mijn fruitinname, het gemak van de appel is niet zomaar te vervangen.

Opvallend genoeg kon ik in de vakantie alles eten zonder direct klachten te krijgen. Dagelijkse stress speelt kennelijk een rol. En hoewel anderen met fibromyalgie of eczeem baat blijken te hebben bij het toevoegen of verwijderen van bepaalde producten in hun dagelijks dieet, ga ik ervan uit dat dat voor mij niet werkt. Ook van E621, hét e-nummer waar veel over te doen is, de schuld van alles zeg maar, heb ik geen aanwijsbare klachten. Dat scheelt dan weer etiketten lezen.

Ik heb hiervan geleerd dat gezond eten natuurlijk het streven is, maar niet de oplossing voor alles, zoals bepaalde websites je proberen aan te praten. En wat voor de één gezond is, kan bij de ander klachten veroorzaken. Het best kun je dat proefondervindelijk ontdekken. Variëren met gezonde voeding kan, maar alles voor zoete koek slikken zal ik niet snel doen. Ook zomaar productgroepen uit je dagelijkse voeding schrappen, kan schadelijker zijn dan mensen zo verwachten. Ik zou dus altijd een diëtiste adviseren.

(Ook hier is nog een site over het FODMAP-arme dieet, met diverse recepten)